Eerst was er de uitspraak van de Raad van State over intern salderen. Daarna kwam het vonnis van de rechtbank in Den Haag over het halen van de stikstofdoelen. Twee verdicten die een nieuw akte in het slepende stikstofdrama inluiden. De gerechtelijke boodschap aan politiek Den Haag: hou je aan je eigen wetgeving.
Het kabinet reageerde met het instellen van een speciale ministeriële stikstofcommissie die binnen twee maanden met plannen moet komen om te voorkomen dat Nederland ‘vastloopt door stikstofbeperkingen’. Premier Dick Schoof leidt de commissie met 12 (!) bewindslieden en daarmee is stikstof chefsache geworden.
Snel duidelijkheid scheppen, daar is ook waar de waterschappen op aandringen. Ze vrezen, zo kunt u lezen op H2O online, voor een impasse zoals in 2019 na de uitspraak van de Raad van State over de stikstofaanpak van het Rijk. Vertraging is wat de waterschappen helemaal niet kunnen gebruiken in de inhaalslag die ze hebben te maken om de kwaliteitsdoelen van de Europese Kaderrichtlijn Water te halen.
En daar hebben ze ‘een robuuste natuur’ voor nodig, aldus de Unie van Waterschappen. “Daarom onderkennen de waterschappen ook dat er een versnelling nodig is in natuurherstel”, schrijft de Unie. En, voegt ze eraan toe, met ‘relatief eenvoudige waterbeheermaatregelen’ (flexibel peilbeheer, stuwen in sloten) is het broodnodige herstel een flinke boost te geven.
Wellicht kunnen de BBB’ers in de waterschapsbesturen die boodschap nog even influisteren bij hun voorvrouw Caroline van der Plas, die in reactie op de gerechtelijke uitspraken (opnieuw) pleitte voor aanpassen en flexibeler maken van de stikstofregels, zoals verhogen van de drempelwaarde voor stikstofdepositie. Precies wat niet kan volgens de rechter, die vaststelt dat de stikstofdoelen die zijn vastgelegd in de Nederlandse wet in feite minimumdoelen zijn, zoals de Europese richtlijnen die voorschrijven.
Met terugwerkende kracht wordt steeds duidelijker dat het schrappen van het stevig gevulde transitiefonds (24,3 miljard euro) voor het landelijk gebied een grote misser is. BBB zet de regeling weg als ‘fonds voor verplichte opkoop van boeren’, maar in feite werd het ingezet om integraal problemen (stikstof, broeikasgasemissie, natuur, waterkwaliteit, water en bodem sturend) aan te pakken in het landelijk gebied.
Er kwam niets voor in de plaats en aan het vooruit trappen van dit blikje is nu een eind gekomen door de gerechtelijke uitspraken. In de ministeriële stikstofploeg moet BBB gaan leveren, want toeval of niet: de twee BBB-ministers in het kabinet gaan zowel over de belangrijke oorzaak (landbouw) van de crisis als de grote belanghebbende bij een oplossing (bouwen, bouwen, bouwen).
Misschien kunnen Femke Wiersma en Mona Keijzer ter inspiratie het vorige maand verschenen SER-advies Naar een toekomstbestendige omgang met water er nog even bij pakken. Daarin staat, zoals u kunt lezen op H2O online, dat problemen met de waterkwaliteit, waterbeschikbaarheid en waterveiligheid negatieve gevolgen hebben op sociaal en economisch terrein. “Water is van levensbelang en cruciaal voor een brede welvaart waar samenleving, economie en milieu met elkaar in balans zijn”, zegt SER-voorzitter Kim Putters. Er moeten daarom ‘fundamentele keuzes’ worden gemaakt, aldus de belangrijkste adviesraad voor regering en parlement.